Hersteltekort – wat is dat?

Hersteltekort na langdurige overbelasting leren begrijpen is niet alleen belangrijk voor diegenen die overspannen of zelfs burn-out raken, maar ook voor naasten, collega’s en zeker ook leidinggevenden en werkgevers. Veelal is het namelijk moeilijk uit te leggen waarom ‘even opladen’ op een gegeven moment niet meer werkt.

Je (energie)bankrekening – een metafoor
Een metafoor die ik graag gebruik om hierover uitleg te geven, is die van ‘een (energie)bankrekening’. Vaak werkt dit voorbeeld verhelderend:

Stel je voor dat je een bankrekening hebt waar je een saldo hebt met je energie die je kunt gebruiken voor alle activiteiten, maar ook voor je emotionele welzijn. Deze bankrekening wordt regelmatig aangevuld met salaris. Dat zijn dus alle momenten, activiteiten enz. die je energie geven, zoals bijvoorbeeld: contact met een fijn en veilig netwerk van naasten en familieleden, een goede nachtrust, leuke activiteiten, vakanties, maar ook werk dat je voldoening geeft, momenten waarbij je gebruik mag maken van je talenten, bezig zijn in de natuur enz.

Op deze bankrekening is er (in het optimale geval) ruimte voor de ‘lopende kosten’, zoals de dagelijkse dingen die je energie kosten (denk aan werk, regeldingen, huishouden, gezin, partner, huisdieren en vul zo maar in). Probeer je ook eens voor te stellen dat aan al die activiteiten of situaties een ‘prijskaartje’ hangt. Sommige dingen zijn relatief ‘goedkoop’; je betaalt er maar een klein bedrag voor van je rekening en andere dingen zijn juist ‘duur’. Deze prijskaartjes zijn trouwens heel persoonlijk, want wat de ene persoon veel energie kost, kan voor een andere een fluitje van een cent zijn – het kan dus goed zijn om dit eens samen met iemand anders te gaan verkennen om een beter beeld te krijgen van jouw kosten/batenbalans.

Op het moment dat de kosten en baten namelijk goed in balans zitten, is er misschien zelfs nog ruimte om een deel apart te zetten op een spaarrekening voor het geval dat er eens onvoorziene dingen gebeuren. Dan bouw je als het ware een spaarpotje op voor tijden van hogere stress of zorgen.

Op jouw (energie)rekening zie je dus beweging en ontvang je, zolang je in de zwarte cijfers zit, zelfs wat rente! Soms komt er iets bij en dan gaat er weer iets af, maar er is altijd voldoende.

Wanneer gaat het mis?

Op het moment dat er een disbalans ontstaat, zijn de kosten hoger dan de inkomsten, oftewel je geeft meer energie weg dan dat er binnenkomt en daardoor loop je een tekort op aan herstelmomenten.

Gebeurt dit op je innerlijke bankrekening, dan zul je stressklachten ervaren. Dat hoeft nog niet erg te zijn, want je hebt immers ook nog je spaarrekening om een beroep op te kunnen doen. Tijdelijk zal er dus wat meer uit dit extra potje gaan en kun je de extra kosten prima opvangen, mits er op afzienbare tijd weer meer binnenkomt dan dat eruit gaat.

Negatieve rente moeten betalen
Gebeurt dit niet en blijven de kosten bovengemiddeld hoog (door bijvoorbeeld meer werkdruk, zorgen, rouw en verlies, ziekte, langdurig slaapgebrek, te weinig autonomie, mobbing of pesten en andere onveilige situaties), dan zakt je saldo steeds vaker in het min. Het lukt je maar moeilijk om tot een positief saldo te komen en het vervelende is dat je er nu ook nog een negatieve rente overheen krijgt. Je zult dus extra moeten aflossen! En dit punt wordt vaak over het hoofd gezien.

Deze fase kun je vergelijken met de fase van chronische stressklachten. Je komt eerst nog net rond, maar het is al lang niet meer ontspannen en je moet er met je volle aandacht continu bijblijven (wat op zichzelf alweer extra energie kost).

In de fase van overspannenheid lukt het je vervolgens nauwelijks nog om het saldo in de plus te tillen, maar sta je steeds eerder en langer in het rood. Het vervelende is dat alles wat aan salaris (tijd die je investeert om op te laden) binnenkomt nu steeds opgaat aan die negatieve rente die je te betalen hebt. Hierdoor wordt het aldoor lastiger of zelfs onmogelijk om nog zwarte cijfers te schrijven. Je kunt je misschien voorstellen hoe frustrerend dit werkt, want hoe hard je ook je best doet, je komt steeds moeilijker uit de schulden.

Failliet = burn-out
Totdat je op een gegeven moment ervoor kiest om facturen niet meer te openen en je zelfs deurwaarders voor je deur hebt staan. De schuld die je inmiddels opgebouwd hebt, kun je niet meer overzien en je lijkt kansloos om met alle extra kosten voor boetes enz. nog eens een positief saldo op te bouwen. Totdat je beseft dat je failliet bent – of dus burn-out bent geraakt.

Je gewone maandsalaris (slapen, weekenden en vakanties) is al lang niet meer voldoende om je schulden af te lossen. Je zit vast in een negatieve spiraal van roofbouw op je energiereserves. Door langdurige overbelasting heb je een hersteltekort opgebouwd waar je zonder hulp nauwelijks weer vanaf komt.

Hulp vragen!
Daarom is het dus zo moeilijk om weer te herstellen en is het niet meer voldoende om het even twee weekjes wat rustiger aan te doen. Omdat je energieniveau inmiddels erg laag is en alles je vooral energie kost, is het wijs om hulp in te schakelen. Je hebt dan iemand aan je zijde die samen met jou gaat verkennen hoe je eerst kunt zorgen dat de hoge kosten tot stilstand kunnen komen. Pas daarna komt er ruimte voor herstel. Hiervoor ga je samen verkennen hoe je anders kunt omgaan met je uitgaven en zul je leren om je leven te herstructureren.

Het goede nieuws is: je kunt er weer uitkomen! Alleen niet als je zo doorgaat als je tot nu toe deed.

Wil je met mij sparren? Neem vooral contact op. Voor jezelf of voor je werknemer, ik denk graag met je mee!

Eerst meer informatie? Klik dan hier: Burn-out en nu?